Przewoźnik w transporcie międzynarodowym korzysta z przywileju ograniczenia odpowiedzialności za szkodę do kwoty frachtu. Zgodnie z treścią art. 23 ust. 5 Konwencji CMR w razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższać kwoty przewoźnego.

W transporcie międzynarodowym często dochodzi do sytuacji, w której przewoźnik wykonuje kolejny transport na zlecenie tego samego podmiotu, a nie otrzymał jeszcze wynagrodzenia za wcześniejsze usługi. Zdarza się, że w takiej sytuacji przewoźnik wstrzymuje wykonanie transportu uzależniając dostawę od uprzedniej płatności zaległych faktur. W konsekwencji dochodzi do wykonania przewozu po terminie. Takie zachowanie może wiązać się dla przewoźnika z dotkliwy konsekwencjami finansowymi, w szczególności, jeżeli zachowanie przewoźnika doprowadzi do przestoju produkcji lub innego zdarzenia powodującego wysokie starty finansowe.

Stosownie do treści art. 29 ust. 1 Konwencji CMR przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem.

W orzecznictwie niemieckim przyjmuje się, że wykonanie rzekomego prawa zatrzymania przez przewoźnika wyłącza ograniczenie odpowiedzialności przewoźnika do kwoty frachtu (tak Koller, Transportrecht, Kommentar (6. Aufl.) § 435 HGB, Rz. 8 i wskazane tam orzecznictwo). Innymi słowy przewoźnik będzie ponosił odpowiedzialność za szkodę spowodowaną takim nieuprawnionym wstrzymanie wykonania transportu.

W praktyce naszej Kancelarii często zdarzają się sytuacje, że w stosunku do niemieckiego dłużnika zostało ogłoszone w Niemczech postępowanie upadłościowe, a polski kontrahent nie zdążył jeszcze wystawić faktur lub termin wymagalności faktur jeszcze nie nastąpił. Taki problem pojawia się zwykle przy realizacji dużych inwestycji, jak montaż światłowodów, przekaźników sieci komórkowej, instalacji urządzeń farm wiatrowych, czy w branży budowlanej. Gdzie prace są ewidencjonowane i rozliczane przy użyciu platformy internetowej i wymagają uprzedniej akceptacji ze strony zamawiającego.

Tego rodzaju sprawy są ze swojej natury bardzo skomplikowane, nie tylko od strony prawno-podatkowej, ale również od strony dowodowej. Trudno jest wystawić fakturę w stosunku do usługi, która nie uzyskała jeszcze formalnej akceptacji ze strony upadłego zamawiającego. Często zdarza się, że wierzyciel musi długo czekać na sprawdzenie wierzytelności przez syndyka.

Odpowiadając na pytanie dotyczące wymagalności roszczeń, które w chwili ogłoszenia upadłości były jeszcze niewymagalne kwestię tą rozstrzyga § 41 ust. 1 niemieckiego prawa upadłościowego – Insolvenzordnung (dalej InsO). Zgodnie z treścią tego przepisu niewymagalne roszczenia są uznawane za wymagalne.

Innymi słowy z chwilą ogłoszenia upadłości niewymagalne wierzytelności stają się wymagalne. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że § 41 ust. 1 InsO wymaga, aby wierzytelność w chwili otwarcia postępowania upadłościowego już istniała, a termin jej wymagalności był znany, nawet jeżeli nie jest jeszcze wskazany (tak. Bäuerle [w:] Braun i in., Insolvenzordnung. Kommentar, C.H.Beck, 7. Aufl., S. 329).