W ostatnim czasie na stronie www.prawnik-niemcy.com.pl dużo uwagi poświęciliśmy różnym aspektom niemieckiego prawa upadłościowego. Wskazywaliśmy m.in. na obowiązki zarządu niemieckiej spółki GmbH związane z koniecznością bieżącego monitorowania sytuacji finansowej w przypadku zagrożenia upadłością lub problemami z płynnością. Stosunkowo powszechnym zachowaniem zarządów spółek obserwowanym przynajmniej z perspektywy Kancelarii jest udzielanie kontrahentom dalszych zleceń pomimo zagrożenia upadłością lub świadomością niemożliwości wywiązania się z obowiązku zapłaty za wykonane zlecenie lub usługi.

Odpowiedzialność karna w Niemczech

Oprócz możliwości poniesienia osobistej odpowiedzialności majątkowej przez zarząd spółki za zobowiązania spółki, z niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w Niemczech może wiązać się również konieczność poniesienia odpowiedzialności karnej. Zgodnie z treścią § 15a ust. 4 InsO niemieckiego prawa upadłościowego karą pozbawienia wolności do lat trzech lub karą grzywny zagrożony jest ten, kto wbrew postanowieniom ust. 1 zd. 1, w związku z ust. 2 i ust. 3, nie złoży wniosku o ogłoszenie upadłości lub nie złoży go w terminie lub nie złoży go prawidłowo. Niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości mogą towarzyszyć również inne przestępstwa. W pewnych przypadkach udzielenie zlecenia na wykonanie kosztownych prac budowlanych w sytuacji niewypłacalności spółki może być przedmiotem przestępstwa oszustwa – Betrug.

Roszczenia cywilne w postępowaniu karnym w Niemczech

W sprawach upadłościowych na terenie Niemiec obok zgłoszenia wierzytelności, zwłaszcza jeżeli polska firma poniosła znaczną szkodę badamy również, czy nie zachodzą przesłanki do złożenia zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa w Niemczech wobec zarządu upadłego. Niemieckie prawo karne przewiduje możliwość, podobnie jak ma to miejsce w polskim prawie karnym, dochodzenia przez pokrzywdzonego odszkodowania w postępowaniu karnym w tzw. postępowaniu adhezyjnym – Adhäsionsverfahren. Zaletę postępowania adhezyjnego jest to, że roszczenia o charakterze cywilnoprawnym mogą być dochodzone w postępowaniu karnym w Niemczech bez konieczności wytaczania osobnego powództwa cywilnego przed sądem cywilnym.

Realizowanie robót budowlanych na terenie Niemiec może być połączone z dużym ryzykiem gospodarczym. Powyższe spostrzeżenie dotyczy nie tylko niewielkiego przedsiębiorstwa, które dostarcza i instaluje stolarkę okienną lub wykonuje inne prace instalacyjne na obiektach w Niemczech, ale także większych przedsiębiorstw, które wykonują bardziej skomplikowane i kompleksowe prace i ponoszą duże nakłady finansowe związane np. z utrzymaniem pracowników w Niemczech do momentu otrzymania wynagrodzenia za dany etap robót.

Częstą praktyką przy umowach o roboty budowlane w Niemczech jest zamieszczanie przez inwestora lub bezpośredniego zleceniodawcę postanowień regulujących kwestię kar umownych. Zwykle kary umowne są zastrzegane na wypadek opóźnienia w wykonaniu robót. Kancelaria zetknęła się również z postanowieniami regulującymi kary umowne na wypadek delegowania do pracy w Niemczech pracowników, w stosunku do których nie zostały dopełnione wszelkie formalności prawne związane z delegowaniem lub z karami umownymi naliczanymi w przypadku zatrudnienia pracowników na czarno. Ten drugi problem dotyczy zwykle pracowników z poza obszaru Unii Europejskiej, którzy realizują prace na terenie Niemiec na zlecenie polskich firm bez odpowiednich pozwoleń na pracę.